Ana Sayfa / Haber / Yeni Koronavirüs Enfeksiyonu

Yeni Koronavirüs Enfeksiyonu

Pamukkale Üniversitesi Hastaneleri Enfeksiyon Kontrol Komitesi Koronovirüsü hakkında açıklamalarda bulundu

Yeni Koronavirüs Enfeksiyonu

Pamukkale Üniversitesi Hastaneleri Enfeksiyon Kontrol Komitesi Koronovirüsü hakkında açıklamalarda bulundu ;

Yeni Koronavirus ilk defa 29 Aralık 2019’da Çin’in Wuhan şehrindeki deniz ürünleri ve canlı hayvan satan bir markette çalışan 4 kişide ve aynı günlerde bu marketi ziyaret eden çok sayıda kişide akciğer infeksiyonu (pnömoni) bulgularının tespit edildiğinin açıklanmasıyla gündeme gelmiştir. Hastalardan alınan örneklerin incelenmesi sonucunda 7 Ocak’ta, hastalığa neden olan virusun SARS (2002) ve MERS (2012) gibi Koronavirus ailesinden olduğu anlaşılmış ve virüse Yeni Koronavirus 2019 (2019-nCoV) adı verilmiştir.

Koronaviruslar insanlar arasında hastalık yapabilen, bazı hayvan türlerinde (kedi, deve, yarasa) tespit edilebilen geniş bir virüs ailesidir. Hayvanlar arasında dolaşan Koronaviruslar zaman içinde değişim göstererek insana bulaşma yeteneği kazanabilirler ve böylelikle insan olguları görülmeye başlar. Ancak bu virüslerin insanlar açısından tehdit oluşturması, insandan insana bulaşma yeteneği kazanmalarından sonra söz konusu olur. 2019-nCoV, Wuhan şehrinde canlı hayvan marketini ziyaret edenlerde ortaya çıkmış, insandan insana bulaşma yeteneği de kazanmış olan bir virüstür..

Koronavirusların önemi virüsün değişik suşlarının insanda hızla gelişen solunum yetmezliğine neden olmasıdır.  İlk olarak ciddi akut solunum yetmezliği (Severe acute respiratory syndrome-SARS) olarak, Çin’de Guandong eyaletinde 2002 kasım ayında ortaya çıkan ve hızla 37 ülkeye yayılan 774 kişinin ölümüne sebep olan (mortalite %10) bir zoonotik viral enfeksiyon olarak dünya sağlık örgütü tarafından pandemisi bildirilmiştir.  SARS-CoV bir RNA virüsü olup alt-üst solunum yolu enfeksiyonu ve gastroenterit yapmıştır. Hastalık bir haftada ateşle başlatıp erken dönemde soğuk algınlığı benzeri-flu like sendromu (kuru öksürük, üşüme, titreme, nefes darlığı ve yaygın kas ağrıları) şeklinde görülebilir. Ciddi pnömoni tablosunda kalp böbrek karaciğer yetmezliği ile ilerleyerek ölümcül olabilir. Şimdiye kadar 8098 olgu doğrulanmış ve 774 ölüm görülmüştür. Ölüm genelde >65 yaş üzerinde olmuştur ve Haziran 2003 de kontrol altına alınmıştır. 

Daha sonraları 2012 de Suudi Arabistan da develerden insanlara bulaşan Ortadoğu solunum yolu enfeksiyon etkeni (Middle east respiratory syndrome MERS-CoV) bir virüs tanımlanmıştır. Bu virüs 2015 de tüm dünyaya Amerika ve Kore’ye kadar uzanmış, uçakla yolculuk yapanlarda görülen bu hastalıkta mortalite 32-14 günde gelişen ciddi solunum yetmezliğinden olmuştur. MERS de semptomlar ateş, öksürük, nefes darlığı olup, temasda virüsü taşıyan develer olduğu saptanmış ve enfeksiyonu alanlarda mortalite %30-40’lara ulaşmıştır.  Türkiye’de bir olgu bildirimi vardır.  Hastalığın tanısında viral moleküler yöntemler kullanılır. 

İnsanda görülen koronaviruslar dört adet iken gelişen mutasyonlarla MERS, SARS ve Aralık 2019 da Çin’de yeni saptanan deniz ürünlerinden bulaştığı sanılan 2019-nCov virüsü vardır.  Bunlar moleküler olarak insanlara hayvanlardan bulaşan zoonotik viral respiratuvar enfeksiyon etkenleridir.  İnsandan insana bulaş nadir görülür.

İnsanlarda görülen koronavirus tipleri: 

  1. 229E (alpha coronavirus)
  2. NL63 (alpha coronavirus)
  3. OC43 (beta coronavirus)
  4. HKU1 (beta coronavirus)
  5. MERS-CoV (the beta coronavirus that causes Middle East Respiratory Syndrome, or MERS)
  6. SARS-CoV (the beta coronavirus that causes severe acute respiratory syndrome, or SARS)
  7. 2019 Novel Coronavirus (2019-nCoV)

Yeni korona virüs Çin’de bulunan WUHAN şehrinde deniz ürünü satılan pazarda satıcılarda görülmüştür.  Wuhan bölgesinde yaşayanlarda görülen bu virüs ciddi olarak solunum yetmezliğine neden olmuştur. Çinli otoriteler saptadıkları bu virüsü, genelde solunum sistemi patojeni olan influenza, avian influenza, adenovirus, SARS-CoV, MERS-CoV açısından incelemişler ve yeni bir tip olduğunu fark etmişlerdir. Yapılan incelemeler sonucunda yeni saptanan bu 2019-nCov virüsünün insanda ciddi solunum yetmezliği yaptığını ama nasıl bulaşın olduğunu tam olarak ortaya koyamadıklarını rapor etmişlerdir.  Virüs deniz ürünü satılan marketlerde bulunan kişilerde ciddi solunum yetmezliği ile geliştiği şeklinde fark edilmiş ve şu ana kadar ABD, Japonya, Tayvan, Güney Kore’de görüldüğü, gelecek günlerde olgu sayının artabileceği öngörülmüştür. Virüs insanlara hayvanlardan bulaşarak insanlar arasında diğer virüsler gibi yayılabilir.  Bu açıdan hava alanında ateşi olan hastaların izole edilmeleri hastalığın yayılmasını önlemek için alınan en önemli kararlardan biridir.  ABD kendi bünyesinde üç havaalanını Çin Wuhan eyaletinden gelen uçaklara karşı kapatmıştır. 

İlk olgu deniz ürünü pazarından 31 Aralık 2019 da ciddi solunum yetmezliği ile gelen olgularda tanımlanmış ve 7 Ocak 2020 de bunun diğer korona virüslerden farklı bir suş olduğu bildirilmiştir. Hastalığın ana semptomu ateş olup hızla gelişen solunum yetmezliğidir. Akciğer filminde bilateral infiltrasyon görülebilir.  Hastalık ateş, nefes darlığı kuru öksürükle de görülür. Yeni bir virüs olduğu için insanlar arası bulaş ve sağlık çalışanlarına bulaş konusu ileriki çalışmalarda ortaya konulacaktır.  Yaşlılarda altta yatan kronik hastalığı olanlarda (diyabet, kalp, börek, karaciğer hastalıkları), immunsüpressif ve bağışıklık sistemi zayıf olanlarda diğer korona virüsler gibi daha ciddi solunum yetmezliğine yol açacağı tahmin edilmektedir.   

Henüz koronavirusların aşısı olmadığı için insanlar hapşırma ve öksürme sırasında mendil veya kolları ile ağız ve burunlarını kapatması, ellerini bol sabunlu su ile (20 saniye) yıkamalıdır.  Enfeksiyonu yaymamak için kalabalık ortamlara girmeme, maske kullanmaları ve kişisel hijyen kurallarını uygulamaları önerilir.  Tedavisinde herhangi bir antiviral önerilmez ancak solunum yetmezliği veya organ yetmezliği durumunda hastanın izole yoğun bakımlarda tedavisinin, semptomatik yapılması önerilmekte-dir.  Ateş düşürücüler yararlıdır. Genelde tek başına viral enfeksiyon olarak cidi solunum yetmezliği yapmaktadır. Henüz ülkemizde görülmeyen bu koronavirus hastalığında, uzun süren ve tekrarlayan solunum yolu enfeksiyonlarında moleküler tanı yöntemi ile hastaların değerlendirilmesi gerekir.  

Hastalığın belirtileri nelerdir?

Hastalık, 2-14 gün süren bir kuluçka süresinden sonra birden başlayan yüksek ateş (39 derece), öksürük ve nefes darlığı ile karakterlidir. Bazı hastalarda boğaz ağrısı ve burun akıntısının da olduğu görülmüştür. Hastalık genellikle orta-ağır bir klinik seyir göstermektedir. Ağır hastalanan ve ölen kişilerin büyük kısmı ileri yaştaki (>65y), altta yatan hastalıkları (akciğer hastalıkları, organ yetmezlikleri, kanser, diyabet, bağışıklık baskılayan hastalıklar) olan kişilerden oluşmaktadır. Genç sağlıklı erişkinlerde hastalık nispeten hafif seyretmektedir.

Hastalık nasıl bulaşır?

Yeni koronavirusun, diğer koronaviruslar gibi solunum salgıları ile bulaştığı düşünülmektedir. Hasta kişilerden öksürük, hapşırık, gülme, konuşma sırasında çevre-ye saçılan virüs içeren solunum salgısı damlacıkları, sağlam kişilerin mukozalarına temas ederek bu kişilerin hastalanmasına neden olur. Hastalığın bu şekilde insandan insana bulaşması için yakın temas (1 metreden yakın) gereklidir. Bugüne kadar 16 sağlık çalışanının hastalarla temas sonucunda hastalandığı, hayvan marketini hiç ziyaret etmeyen kişilerde de hastalık geliştiği gösterilmiştir. Bu bulgular 2019-nCoV’nin insandan insana bulaşabildiğinin göstergesidir. Ancak halen bulaştırıcılığın ne ölçüde olduğu bilinmemektedir. Salgının nasıl seyredeceğini belirleyen en önemli faktör virüsün insandan insana ne kadar kolay bulaşabildiği ve gerekli önlemlerin ne kadar başarıyla alınacağıdır.

Bugünkü bilgiler ışığında 2019-nCoV’nin gıdalarla (et, süt, yumurta vb) bulaşmadığı söylenebilir.

Hastalıktan nasıl korunulabilir?

Hastalıktan korunmak için bir aşı söz konusu değildir. Bu nedenle korunmada şimdilik en etkili yöntem virüsle (hasta kişilerle) temas etmekten kaçınmaktır. Bugün için Türkiye’de hastalığın yayılması söz konusu olmadığından toplumda özel bir önlem alınmasına gerek yoktur. Ancak solunum yolu enfeksiyonu yapan çok sayıda virüsün (grip, nezle virüsleri vb.) insanlar arasında dolaşmakta olduğu kış aylarında sadece 2019-nCoV’tan değil, diğer tüm solunum virüslerinden korunmak için el temizliğine dikkat edilmesi, temiz olmayan ellerin göz, ağız ve buruna götürülmemesi çok önemlidir.

Hastalığın kaynağı olan Çin’den dünyanın diğer bölgelerine yayılmasını engellemek için Wuhan’da toplu taşıma araçları kullanımı yasaklanmış, şehirden giriş-çıkışlar durdurulmuş, maske kullanım zorunluluğu getirilmiştir.

Acil ünitelerde ve hastanelerde infeksiyon kontrolü nasıl sağlanmalıdır?

Mikroorganizmanın bulaşma dinamikleri henüz tam tanımlanmamış olmakla birlikte, salgın bölgesinden gelen ve uygun klinik tablosu olan hastalarda şu infeksiyon kontrol önlemleri alınmalıdır: Hastanın en kısa süre içinde ayrı bir odaya (varsa  hava yolu izolasyonu için uygun olan negatif basınçlı oda tercih edilmeli) alınması, oda dışına çıkacaksa cerrahi maske takması sağlanmalı, odanın kapısı kapalı tutulmalıdır.  Hastaya bakım verecek sağlık çalışanları temas ve hava yolu izolasyon önlemlerine uymalı ve yüz-göz koruyucu kullanmalıdır. En kısa sürede yerel sağlık otoritelerine bildirim yapılmalıdır.